Wystawa rozciąga się na dwie lokalizacje, jako symboliczny portal, który jednocześnie oddziela i łączy dwie przestrzenie – galerię KRUPA we Wrocławiu oraz jej nowo otwartą siedzibę w Londynie – zwiastując zakończenie jednego rozdziału, jak i początek kolejnego, zarówno dla Radka Brousila, jak i dla galerii. W swojej najnowszej serii prac Radek Brousil powraca do malarstwa, jednocześnie pozostając wierny swojej fotograficznej przeszłości. Odwołując się do chronopolityki (polityki czasu) i wybierając zdjęcia ze swojego archiwum, artysta zastanawia się nad samą istotą fotografii oraz związkiem między konceptualizmem a obrazem, między świadomością a podświadomością.
Seria What You See is Not Here Tomorrow obejmuje 25 dużych obrazów (12 prac w Londynie, 13 we Wrocławiu) – o jeden więcej niż standardowe 24 godziny na zegarze (w przeciwieństwie do 12-godzinnego formatu czasu stosowanego w USA) – które razem tworzą spójną całość. Każdy element czarnych olejnych obrazów na jucie to starannie dobrane odniesienie do polityki lub pamięci – zarówno osobistej, jak i zbiorowej. Stawiając pytania o pamięć materiału i medium fotografii, artysta tworzy unikalne połączenie między podmalówką olejną a transferami fotograficznymi, zawierającymi detale wskazówek zegarów pochodzących głównie z fasad kościołów. Każdy obraz zawiera transfer umieszczony w innym miejscu, swobodnie nawiązując do rytmu ruchu przeciwnego do wskazówek zegara. Niektóre z nich są bardziej precyzyjne, ujawniając struktury lub konkretne elementy mechanizmu zegara, podczas gdy inne przyjmują bardziej abstrakcyjny i organiczny charakter. Ciemne, puste i surowe powierzchnie odwołują się do teorii czarnych dziur – symbolicznego początku, a zarazem nieskończoności – oraz idei niewidzialności. W londyńskiej odsłonie wystawy, serii towarzyszą prace w szczegółowym formacie, z globalną podmalówką i fotograficznymi transferami, gdzie cała powierzchnia mniejszych płócien staje się przestrzenią dialogu między warstwami malarskimi a fotograficznymi, nie pozostawiając pustej przestrzeni.
Instalacja site-specific we Wrocławiu, wykonana ze starych mebli, oraz rzeźby wykorzystujące nogi stołów w Londynie, są łącznikiem między obiema ekspozycjami. W świecie, w którym manualna, rzemieślnicza praca wykonywana przez ludzi jest coraz mniej doceniana przez społeczeństwo, a praca intelektualna wynoszona na piedestał, czas wolny oraz czas spędzany w pracy są coraz bardziej kontrolowane – czy to przez nas samych, czy przez wielkie korporacje. Produktywność, efektywność i kult pracy intelektualnej, napędzane dążeniem do wyższego statusu społecznego, zyskują pierwszeństwo. Bezcenne, naznaczone czasem blaty stołów z epoki PRL-u i historycznych, noszące ślady narzędzi pracy, stanowią istotne tło do krytycznej refleksji nad koncepcjami czasu we współczesnym kapitalizmie. Nogi jednego z najstarszych obiektów posłużyły artyście jako półorganiczne formy, pełniące funkcję świeczników liturgicznych. Zegar świecowy, starożytny wynalazek, był jedną z pierwszych prób pomiaru czasu podjętych przez człowieka. Przekształcony w bardziej precyzyjne narzędzie, był osadzony ciężkimi gwoździami, oznaczającymi czas jak minutnik. Gdy świeca wypalała się do określonego punktu, spadający gwóźdź sygnalizował koniec danego przedziału czasowego.
Podczas pracy nad projektem Radek Brousil uczestniczył w kilku rezydencjach, w tym w Residency Unlimited i ISCP w Nowym Jorku. To tam powstały niektóre elementy jego nowych prac, w tym szczegółowe ujęcia uszkodzonych, często dziwacznych lub całkowicie nieczynnych zegarów. Brousil szczególnie obserwował zegary w przestrzeni publicznej – na wieżach kościołów, synagog, ratuszy i innych symbolach władzy politycznej. Fotografie zegarów stały się później punktem wyjścia do jego pracy na płótnie – narzędziem do opowiedzenia historii o naszej relacji z regułami czasu. Kiedyś pełniące praktyczną funkcję w przestrzeni miejskiej, dziś zegary te częściej stanowią ślady historii i dekoracyjne elementy starej architektury, często poddawane renowacji.
Silny kontrast między zawrotnym tempem życia w Nowym Jorku a niemal monastycznym skupieniem, którego doświadczył w Egon Schiele Art Center w czeskim Krumlovie, miał głęboki wpływ na jego proces twórczy. Jak sam mówi, w Krumlovie pracował jak mnich – zanurzony w medytacyjnym rytmie, stopniowo odkrywając to, co naprawdę chciał wyrazić w swoich obrazach. To właśnie tam powstały fundamenty wystawy rozpiętej na dwie przestrzenie. Prezentowane prace są czymś więcej niż tylko wynikiem artystycznych eksperymentów – ich proces, etapy i przemieszczanie się między różnymi miejscami stały się integralną częścią tej narracji. Rozwijające się w czasoprzestrzeni dwie wystawy zmierzają w kierunku idei o wymiarach politycznych, systemowych i duchowych.
Odnoszące się do dekonstrukcji czasu transfery Brousila stają się poetyckimi archiwami podświadomości, które nachodzą na świadomą narrację obrazów podążającymi w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Poprzez subtelnie wykorzystane symbole upadłych reżimów, projekt przybliża nam ulotne zdarzenia i refleksje na temat konsekwencji ludzkich zachowań, takich jak ukryty rasizm, eskapizm czy presja dostosowania się do uniwersalnych cykli życia w patriarchalnym społeczeństwie. Jutowe worki do przechowywania, liny i zegary do mierzenia oraz elementy architektoniczne do podświadomego śledzenia śladów ludzkiej historii i władzy.
tekst: Natalia Barczyńska
***
Radek Brousil to czeski artysta mieszkający i tworzący w Pradze. Pracuje z tkaninami, a także z ceramiką, filmem, fotografią i wideo. Jego tematyka dotyczy społecznych świadectw, prezentując aktywistyczny wyraz wobec niepewnej przyszłości. Brousil definiuje problemy społeczne, kulturowe i środowiskowe, używając nieoczekiwanych interpretacji i terminologii, a także wybiera raczej spojrzenie na te kwestie w sposób symboliczny, osobisty i emocjonalny.