Zapach jest jednym z najbardziej pierwotnych zmysłów – służy rozpoznawaniu chemicznego składu otoczenia. Tego, z czego fizycznie składają się przedmioty w naszym pobliżu.
Zepchnięty przez kulturę wizualną na dalszy plan, cały czas wiąże się z najbardziej intymnym doświadczeniem. Przywołuje silne i bezpośrednie skojarzenia, chociaż często są one nieco zamglone – nasz język ich opisywania jest o wiele uboższy niż ten dotyczący rzeczy widzialnych.
The Spot to małe, przytulne miejsce, w którym to intymne doświadczenie znajduje się na pierwszym planie. To zamknięty fragment przestrzeni, dostępny za pośrednictwem sieci, który można by nazwać domem wirtualnego zapachu. Wnętrze, które tchnie spokojem i atmosferą rytuału.
Nazywamy The Spot doświadczeniem online, ponieważ jest to praca cyfrowa, z której potencjalnie można skorzystać za pośrednictwem kilku mediów cyfrowych. Jest dostępna poprzez stronę internetową w przeglądarce komputera lub telefonu komórkowego; w przyszłości będzie można ją oglądać w goglach wirtualnej rzeczywistości. Jednak te pozornie bardzo różnorodne media nie mają wpływu na znaczenie tej pracy.
Sieciowe doświadczenie The Spot problematyzuje kwestię umowności i ilustracyjności wirtualnych przestrzeni, nazywanych często wręcz światami.
The Spot jest w tym sensie właśnie ilustracją. Pokazuje to, co nieosiągalne przez coś, co jest osiągalne. Pokazuje coś, co przypomina reakcję na zapach, mimo, że w żaden sposób z tego zmysłu nie korzysta. To nałożona na obiekt animacja daje nam przekonanie, że chodzi właśnie o zmysł zapachu.
Immersja w doświadczeniach wirtualnych nie przekroczyła jeszcze, pomimo tego wiele obiecującego słowa, granicy klasycznej umowy teatralnej, która wymaga ze strony widza deklaracji, że przekonuje go iluzja, którą widzi.
Do dziś zapach nie może być środkiem interakcji w wirtualnej rzeczywistości (inną kwestią są próby dostarczenia go użytkownikowi), możemy tylko zmieniać położenie przedmiotów w symulowanej przestrzeni.
Umowne nosy nie reagują więc na zapach, tylko na położenie obiektu, który jest rysunkiem kadzidła. Gdyby w jego miejscu znajdował się obraz płonącej gałęzi, a dłonie postaci przysuwały lub odsuwały od niej, mielibyśmy wrażenie, że reagują na „ciepło”. The Spot jednocześnie ilustruje i odsłania ten problem.
Jednakże czy przeszkadza nam to w kontemplacji tego miejsca? Czy psuje wrażenie skupienia na jednym zmyśle, tajemniczej cielesności i spokoju? Być może nie. To zależy włącznie od stopnia naszej decyzji i zgody na konwencję.
thespot.piotrkopik.com
Piotr Kopik
Autor instalacji, wideo, animacji, machinim, prac VR’owych i akcji; zajmuje się także malarstwem i rysunkiem. Absolwent Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP (dyplom w pracowni prof. Jarosława Modzelewskiego). Współtwórca grupy szu szu. Uczestnik wystaw m. in. w CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, BWA Wrocław, Muzeum Sztuki w Łodzi, BWA Zielona Góra, IS Wyspa w Gdańsku, Forum Kultury Austriackiej w Warszawie, Kunsthaus Dresden w Dreźnie, Bat-Yam International Biennale of Landscape Urbanism in Bat Jam, rotor w Graz, galeria Lokal_30 w Warszawie. Jego filmy pokazywane były m. in. na FILE w Sao Paulo i Rio de Janeiro, Planete+ Doc Film Festival, w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki, w kinie Muranów oraz w TVP Kultura. Stypendysta programu Artist in Residence (Progr, Berno). Laureat programu stypendialnego Młoda Polska. Prowadzi Pracownię 3D i Zdarzenia Wirtualne I na Wydziale Sztuki Mediów warszawskiej ASP. Mieszka i pracuje w Warszawie.
http://piotrkopik.com/
https://culture.pl/pl/tworca/piotr-kopik